Operasyonel Mükemmeliyet (OM), bir organizasyonun süreçlerini optimize etmek, verimliliği artırmak ve kaynak kullanımını en iyi şekilde değerlendirmek amacıyla benimsediği bir yaklaşımdır. OEE (Overall Equipment Effectiveness – Toplam Ekipman Etkinliği), üretim birimlerinin performansını ölçmek ve geliştirmek için kullanılan önemli bir kavramdır. Bu yazımızda, OEE’nin tanımını, hesaplanma yöntemini ve neden önemli olduğunu detaylı olarak inceleyeceğiz. Yeni makalemize geçmeden önce MES nedir yazımıza göz atmayı unutmayın.
OEE Nedir?
OEE, bir üretim biriminin ekipmanının ne kadar etkili bir şekilde kullanıldığını gösteren bir performans ölçütüdür. Genel olarak, üretkenlik, kullanılabilirlik, performans ve kalite oranlarını içeren bir formülle hesaplanır. OEE‘nin temelini üç ana bileşen oluşturur:
Kullanılabilirlik Oranı: Ekipmanın planlanan sürede çalışabilme oranını ifade eder. Arızalar, ayarlamalar ve diğer duruşlar kullanılabilirlik oranını düşürebilir.
Performans Oranı: Ekipmanın tasarlanmış hızına göre çalışma hızını gösterir. Düşük çalışma hızları performans oranını düşürebilir.
Kalite Oranı: Üretilen parçaların kalite seviyesini belirtir. Iskartalar ve yeniden işlem kayıpları kalite oranını düşürebilir.
Bu üç bileşen OEE değerini elde etmek için bir araya getirilir. OEE, bir üretim biriminin performansını anlamak, kayıpları belirlemek ve iyileştirme fırsatlarını tanımlamak için kullanılır.
OEE Hesaplama Formülü
OEE değeri, kullanılabilirlik, performans ve kalite oranlarının çarpımıyla hesaplanır. Aşağıdaki formülle OEE değerini hesaplayabilirsiniz.
OEE = Kullanılabilirlik Oranı x Performans Oranı x Kalite Oranı
Her bir bileşen ayrı ayrı hesaplanarak OEE değeri bulunur. Bu hesaplamalar gerçek zamanlı veri toplama ve doğru veri analizi gerektirir. İyi bir OEE değeri, yüksek kullanılabilirlik, performans ve kalite oranlarının birleşiminden elde edilir.
OEE’nin Önemi
OEE’nin önemi işletmeler için birçok yönden değerlendirmeler sağlayacak veriler için ip uçları sunmasıdır. OEE, ekipmanın etkin kullanımını göstererek işletmelere performanslarını izleme ve takip etme konusunda yardımcı olur. Bunun yanında OEE, verimlilik kayıplarını belirlemek ve iyileştirme fırsatlarını tanımlamak için kullanılan bir araçtır.
İşletmeler, OEE değerini artırarak verimliliklerini ve karlılıklarını geliştirebilirler.
OEE, operasyonel mükemmellik hedeflerine ulaşmak için bir ölçüm aracı olarak da kullanılır. İşletmeler, OEE değerlerini sürekli olarak izleyerek performanslarını takip edebilir ve iyileştirme planlarını uygulayabilirler. OEE, işletmelerin verimliliklerini artırma, kayıpları azaltma ve rekabet avantajı elde etme amacıyla kullanabilecekleri bir araçtır.
OEE’nin Uygulanması
OEE’nin uygulanma süreci, doğru veri toplama yöntemlerinin kullanılmasını gerektirir. Gerçek zamanlı veri toplama sistemleri ekipmanın çalışma sürelerini, duruşlarını, hızlarını ve kalite düzeylerini takip etmek için kullanılabilir. Bu veriler OEE değerinin hesaplanması ve performans analizinin yapılması için kullanılır.
OEE’nin uygulanması aşağıdaki adımları içermektedir.
Veri Toplama: Ekipmanın çalışma süresi, duruş süresi, hız ve kalite verileri gerçek zamanlı olarak toplanır.
Veri Analizi: Toplanan veriler analiz edilir ve OEE bileşenleri hesaplanır. Kullanılabilirlik, performans ve kalite oranları belirlenir.
Performans Değerlendirmesi: Elde edilen OEE değeri, performansın nasıl olduğunu ve iyileştirme alanlarını ortaya koyar. İşletme, performansı değerlendirir ve iyileştirme stratejileri geliştirir.
İyileştirme Planı: İyileştirme fırsatları belirlenir ve bir iyileştirme planı oluşturulur. Bu plan, kayıpların azaltılmasını ve OEE değerinin artırılmasını hedefler.
İzleme ve Kontrol: İyileştirme planı uygulanır ve sonuçlar izlenir. OEE değeri düzenli olarak takip edilir ve iyileştirme süreci sürekli devam eder.
OEE’nin uygulanması, işletmelerin performanslarını izlemelerine olanak sağlayarak sürekli iyileştirmeler yapmalarına yardımcı olur. Bu şekilde, işletmeler ekipmanlarını daha etkin bir şekilde kullanabilir, kaynak israfını azaltabilir ve rekabet avantajı elde edebilirler.
OEE’nin sağladığı faydalara gelin yakından bakalım.
Verimlilik Artışı: OEE, ekipmanın etkin kullanımını gösterir ve verimlilik artışını sağlar. İşletmeler, OEE değerlerini artırarak daha fazla üretim yapabilirler.
Kayıp Azaltma: OEE, kayıpları belirlemek için kullanılan bir araçtır. İşletmeler, OEE analizi yaparak kaynak israfını azaltabilir ve verimliliği artırabilir.
Performans İzleme: OEE, ekipmanın performansını izlemek için kullanılır. İşletmeler, performanslarını değerlendirmek ve iyileştirme planları yapmak için OEE değerlerini takip edebilirler.
Rekabet avantajı: OEE, işletmelere rekabet avantajı sağlar. Verimlilik artışı ve kayıpların azaltılması, işletmelerin daha rekabetçi olmasına yardımcı olur.
İyileştirme fırsatları: OEE analizi, işletmelere iyileştirme fırsatlarını tanımlama imkanı sunar. İş süreçlerini optimize ederek ve mükemmellik hedeflerine ulaşarak işletmeler, OEE değerlerinden yararlanabilir.
OEE ve MES’in Pratikte Uygulanması
OEE ve MES’i uygulamaya geçirmeden önce, operasyonların mevcut durumunu değerlendirmek ve net hedefler belirlemek çok önemlidir. Bu, mevcut süreçlerin analiz edilmesini, sorunlu noktaların tespit edilmesini ve istenen sonuçların belirlenmesini içerir. İmalatçılar, hedefleriyle uyumlu çalışabilmek ve başarılarını ölçebilmek için spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, pratik ve zamana bağlı hedefler belirlemelidir.
Adım 1: Mevcut Durum ve Hedeflerin Değerlendirilmesi
OEE ve MES’i uygulamadan önce, operasyonların mevcut durumunu değerlendirmek ve belirli hedefler belirlemek önemlidir. Bu, mevcut süreçleri analiz etmek, sorunlu alanları ve darboğazları tespit etmek ve istenen sonuçları belirlemek anlamına gelir. Üreticiler, çabalarını hizalayabilecek ve uygulamanın başarısını ölçebilecek şekilde spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, ilgili ve zamana bağlı hedefler belirleyerek ilerleyebilirler.
Adım 2: Verilerin Toplanması ve Entegre Edilmesi
Veri toplama OEE ve MES uygulamasının temel bir parçasıdır. Üreticilerin ölçmek istedikleri temel performans göstergelerini (KPI) belirlemeleri ve veri toplama sistemlerini bu doğrultuda uygulamaları gerekmektedir. Bu da gerçek zamanlı verileri yakalamak için sensörlerin, PLC’lerin, SCADA sistemlerinin ve diğer veri toplama araçlarının MES platformuna entegre edilmesini içerebilir.
Adım 3: Performans Temellerinin Oluşturulması
OEE ve MES uygulamasının etkisini ölçmek için performans temellerinin oluşturulması önemlidir. Belirlenen bir süre boyunca ekipman verimliliğini ve üretim performansını değerlendirmek amacıyla veri toplamayı içerir. Bu temeller, ilerlemeyi takip etmek ve iyileştirme girişimlerinin etkinliğini değerlendirmek için bir ölçüt görevi görecektir.
Adım 4: Verilerin Analiz Edilmesi ve Harekete Geçilmesi
Veriler MES platformu tarafından toplandıktan ve işlendikten sonra, içgörüleri analiz etmek ve uygun eylemleri gerçekleştirmek önemlidir. Üreticiler, ekipman bakımı, süreç optimizasyonu veya işgücü eğitimi gibi iyileştirme alanlarını belirleyebilirler. MES tarafından sağlanan gerçek zamanlı verileri kullanarak üreticiler bilinçli kararlar alabilir ve sürekli iyileştirme sağlayabilirler.
Adım 5: Sürekli İyileştirme ve Optimizasyon
OEE ve MES uygulaması, sürekli olarak gelişim gösteren ve optimize edilmesi gerektiren bir süreçtir. Üreticiler, performans değerlendirmelerini düzenli aralıklarla gözden geçirmeli, iyileştirme için yeni fırsatlar belirlemeli ve stratejilerini tekrarlamalıdır. Üreticiler, OEE ve MES‘in operasyonel mükemmelliğin tüm potansiyelini ortaya çıkarmak için sürekli gelişim kültürünü benimseyebilirler.
OEE, operasyonel mükemmellik hedeflerine ulaşmak için önemli bir araçtır. İşletmeler performanslarını değerlendirerek, kaynak kaybını belirleyerek ve iyileştirme fırsatlarını tanımak için OEE değerlerini kullanabilir. Doğru bir şekilde uygulandığında OEE, işletmelerin verimliliklerini artırmasına ve rekabet avantajı elde etmesine yardımcı olur. Operasyonel mükemmellik yolculuğunda vazgeçilmez bir araç olan OEE, sürekli iyileştirmeye rehberlik eder ve gelişimi teşvik eder.
Bonus ProManage ile Kazanan Sanayiciler Anlatıyor | Kale Musluk
