MES Manufacturing Execution System Nedir? [2025 Güncel]

Dijitalleşme ve endüstri 4.0 ile birlikte çok daha ileri seviyeye çıkan üretim yönetim sistemleri işletmelere daha rekabetçi ve verimli olmanın yöntemleri konusunda önemli fırsatlar sunmaktadır. Son yıllarda oldukça hızlı bir şekilde ilerleyen MES, modern üretim sistemlerinin oldukça önemli bir bileşeni haline gelmiştir. Üretim yürütme sistemleri günümüzde işletmelerin dijitalleşmesinin yanında, üretim verimliliğinin artmasında önemli bir rol üstlenir. MES sayesinde işletmeler, kurumsal kaynak planlama (ERP) sistemleri ile proses kontrol sistemleri arasındaki boşluğu doldurarak, karar vericilere üretimi optimize etmek ve verimliliği artırmak için gerçek zamanlı veriler sağlar. Peki MES nedir, avantajları nelerdir, işletmelere neler sunar, gelin hep beraber yakından bakalım.

İlginizi Çekebilir: OEM Üreticileri için ProManage Cloud

MES ve Üretim Yürütme Sistemleri

MES standartlarının geliştirilmesi sayesinde günümüzde bu değerli bilgi sisteminin daha da yaygınlaşmasını sağlamıştır. Bunun yanında MES’in işlevlerini tanımlayan ve standartlaştıran MESA ve ISA olmuştur. 1997 yılında MESA-11 modeli olarak adlandırılan ve MES’in temelini oluşturan on bir ana rolden oluşan gelişmiş bir sistem önerilmiştir. Bunlar kaynak tahsisi, planlama, çizelgeleme, sevkiyat, belge kontrolü, bilgi toplama, işgücü yönetimi, toplam kalite yönetimi, proses yönetimi, bakım yönetimi, ürün izlenebilirliği ve performans analizi gibi işlevlerdir. 90’lı yılların sonunda ISA, işletme ve kontrol sistemleri arasındaki bağlantı için ortak bir dil ve bilgi modeli temeli olarak ISA-95 standardını geliştirmiştir.

Bu standart, MES sistemlerini, iş planlaması ve lojistiği içeren dördüncü seviye ile proses kontrolü olan sıfır, bir ve ikinci seviyeler arasında üçüncü seviyede konumlandıran hiyerarşik bir çerçeve öngörmüştür. ISA-95 standardının en son sürümleri ve birbirini izleyen genişletmeleri, zaman içinde MES ile ilişkili yapı ve veri alışverişi protokollerinde daha fazla ilerleme kaydetmiştir. Hatta ERP, PLM, SCM ve diğer kurumsal sistemlerin uygun bir şekilde senkronize edilmesini ve bu sistemler arasında sorunsuz veri aktarımını sağlamıştır. OEE nedir yazımız için linki ziyaret edebilirsiniz.

MES’in Üretimdeki Rolü

Üretim tesisleri hiç olmadığı kadar artan rekabetin, gelişen müşteri taleplerinin ve operasyonel çeviklik ihtiyacının getirdiği zorluklarla karşı karşıyadır. Böylesine zorlu ve dinamik bir ortamda MES, üretim süreçleri üzerinde gerçek zamanlı görünürlük ve kontrol sağlayarak; optimum performansın artırılmasında önemli bir rol oynar. MES, üretim faaliyetlerinin durumunu izlemek ve analiz etmek için makineler, sensörler ve operatörler gibi çeşitli kaynaklardan veri toplayan kapsamlı bir yazılım sistemi görevi görür.

Bir MES sisteminin birincil amacı, en doğru karar vermeyi sağlayarak üretim çıktısını optimize etmektir. MES’in fabrikalarda kullanılmasıyla üretim hatlarından alınan değerli veriler yöneticiler için darboğazları belirlemesine, plansız duruşları en aza indirmesine ve belki de en önemlisi veriye dayalı hızlı kararlar almasını sağlar. Üretim yönetim sistemi özellikle pandemiden sonra ön plana çıkan kaynak tahsisini, iş yükü dengelemesini ve zamanında teslimatları kolaylaştırarak üretkenliğin ve kârlılığın artmasına yardımcı olur.

İlginizi Çekebilir: 2024 Üretim Trendleri

MES İşlevleri

Modern üretim operasyonları, üretim sürecinin kilit yönlerine gerçek zamanlı veriler sunan üretim yürütme sistemleri tarafından desteklenmektedir. MES sisteminin üretim operasyonlarının kritik bir parçası olmasının birçok iyi nedeni vardır.

Geliştirilmiş Kalite Kontrol

MES’in en önemli faydalarından biri de kalite kontrol sistemlerini geliştirme yeteneğidir. Gerçek zamanlı kalite kontrol bilgileri sayesinde şirketler, ortaya çıkan sorunları hızlı bir şekilde tespit edebilir ve ele alabilir. MES, üretim faaliyetlerinin proaktif olarak izlenmesini sağlayarak kusurları, hurdaları ve yeniden çalışmayı önlemek için anında müdahalelere olanak tanır. MES, israfı azaltarak ve tutarlı ürün kalitesi sağlayarak üreticilerin yüksek standartları korumasına ve müşteri beklentilerini karşılamasına yardımcı olur. MES MOM farkı için bu yazımızı okuyabilirsiniz.

Artan Çalışma Süresi

MES, üretim programlarını ve kaynak kullanımını optimize ederek çalışma süresini en üst düzeye çıkarmada çok önemli bir rol oynar. MES, personel, ekipman ve malzeme kullanılabilirliği gibi faktörleri göz önünde bulundurarak, duruş süresini en aza indiren ve genel ekipman etkinliğini (OEE) artıran gerçekçi üretim programları oluşturur. Bu sayede, operasyonların sorunsuz ve verimli bir şekilde yürütülmesini sağlayarak üretkenliğin artmasına ve maliyetlerin düşmesine önemli katkıda bulunur.

Azaltılmış Envanter

Envanter yönetimi, üretim operasyonlarının kritik bir yönüdür ve MES bu alanda mükemmeldir. MES, stok ve malzeme tüketimi konusunda anlık doğru bilgiler sağlayarak, işletmelerin envanter yönetimini en iyi şekilde yapmasını sağlar. Bu noktada imalatçılar stok durumlarını optimize ettikleri için envanter maliyetleri azalır. Üreticiler fazla envanteri ortadan kaldırabildiği ve stok aşımlarını önleyebildiği için bu, envanter maliyetleri azalır. MES ayrıca tedarik, sevkiyat ve programlama departmanları arasında daha iyi koordinasyon sağlayarak tedarik zincirini düzene sokar ve genel maliyetlerin azalmasına yardımcı olur. Üretim yürütme sistemleri için bu yazımızı okuyabilirsiniz.

Kağıtsız Atölye

Kağıtsız bir atölyeye geçiş, üretim yönetim sistem uygulamasının bir diğer önemli avantajıdır. MES, evrak işlerini ve manuel veri girişini ortadan kaldırarak insan hatası olasılığını azaltır ve veri doğruluğunu artırır. Üretim katından gelen gerçek zamanlı verilere entegre sistemler üzerinden karar vericiler tarafından anında erişilebilmesi, bilinçli karar verme ve daha hızlı yanıt süreleri sağlar. Bu durumda kesintisiz bilgi akışı, kuruluş genelinde işbirliğini ve verimliliği artırır.

Gelişmiş Ürün Takibi

Üretim yürütme sistemi, yasal uyumluluk gereksinimleri olan endüstriler için çok önemli olan kapsamlı izlenebilirlik ve soyağacı yetenekleri sağlar. Üretim yaşam döngüsü boyunca malzemelerin ve süreçlerin hareketini takip ederek MES, devlet ve endüstri yönetmeliklerine uygunluğu sağlar. Üreticilerin ürünleri kolayca izlemelerine ve geri çağırmalarına, doğru kayıtlar tutmalarına ve kalite standartlarına uygunluğu göstermelerine olanak tanır. Bu da marka itibarını ve müşteri güvenini artırır.

İlginizi Çekebilir: ProManage Cloud Engelleri Ortadan Kaldırıyor

MES Trendleri ve Geleceğin Teknolojileri

Gelişen teknolojiler ve mevcut endüstri trendleri, çağdaş üretim ortamında MES’in geleceğini belirlemektedir. Şimdi ’de MES yeni üretim yürütme sistemlerini etkileyen temel gelişmeleri ve teknolojik ilerlemelere birlikte bakalım.

Bulut Teknolojisi

Diğer birçok iş operasyonunda olduğu gibi MES’de bulut bilişim tarafından dönüştürülmüştür. Bu bulut tabanlı MES (Üretim Yürütme Sistemi) çözümleri ile ölçeklenebilirlik ve düşük altyapı maliyetine ek olarak çok fazla esneklik vardır. Bu tür sistemler, üreticilerin farklı yerlerden gerçek zamanlı olarak veri almasına, diğer bulut tabanlı uygulamalarla kolayca entegre olmasına ve şirket içindeki işbirliğini geliştirmesine olanak tanır.

IIoT’nin Sanayi Sektörüne Entegrasyonu

MES, Endüstriyel Nesnelerin İnterneti (IIoT) ile entegre edilerek üretim sektörü operasyonları dönüştürülmektedir. IoT ürünleri makinelerden, ekipmanlardan ve süreçlerden gerçek zamanlı olarak veri alır, uzaktan tahmin ve teşhis yapar. Bu sistemin entegrasyonu, OEE oluşturmak ve arıza süresini en aza indirmek için görünürlüğü, verimliliği ve proaktif bakımı geliştirir.

Büyük Veri Analitiği

Büyük veri analitiği özellikleri, MES sistemleri tarafından üretim sırasında toplanan büyük hacimli bilgilerin işlenmesi ve analiz edilmesi için kullanılır. Bu, bize geçmişte ne olduğunu, örneğin neden böyle olduğunu ve gelecekte aynı olma olasılığının en yüksek olduğunu gösteren bazı değerli sonuçların çıkarılması anlamına gelir. Bu tür bilgiler, üretim operasyonlarının en iyi şekilde nasıl yürütüleceğine dair bilinçli kararlar alınmasının yanı sıra prosedürlerin sürekli iyileştirilmesine ve optimize edilmesine olanak tanır.

Yapay Zeka ve Makine Öğrenimi

Yapay zeka kullanımı üretim yürütme sistemlerinin çalışma şeklini önemli şekilde değiştirmektedir. Tahmine dayalı analitik, anomali tespiti ve otomatik karar verme bu teknolojilerle mümkün hale gelmektedir. MES sistemleri, yapay zeka ve makine öğrenimini kullanarak hataları tahmin edebilecek, prosedürel ayarlamalar önerebilecek ve üretimi gerçek zamanlı olarak iyileştirebilecektir. Nitekim bu teknolojiler operasyonel maliyetleri azaltarak ve genel üretkenliği artırarak iş verimliliğini artırır.

IoT Tabanlı Akıllı Üretim Sistemi | ProManage Cloud

ProManage Cloud, üreticilerin üretim proseslerindeki darboğazları tespit etmelerini, yönetim prosedürlerini iyileştirmelerini ve yarın için akıllı fabrikalar oluşturmalarını sağlayan IoT teknolojisine dayalı bir üretim yönetim sistemidir. ProManage Cloud gibi IoT ve bulut teknolojilerinden yararlanmak, üreticilerin şeffaf ve pratik bir şekilde verilere gerçek zamanlı olarak erişmesinin önünü açar. Doğru MES yazılımı seçimi için yazımıza göz atmayı unutmayın.

Dijital Dönüşüme Adım Adım Yaklaşım

Dijital dönüşüm, üreticiler için karmaşık ve zaman alıcı bir süreç olabilir. ProManage Cloud üreticiler için akıllı ve dijital fabrika yolculuğunu basitleştirerek sunar. Bu sayede işletmeler adım adım dijital dönüşümü deneyimlerken, yaşanabilecek zorlukları çok daha kolay aşar. Dilerseniz üretimde dijitalleşmede adımlarınızı doğru atmak için hemen videomuzu izleyebilirsiniz.

Adım 1: Üretim İzleme ve Farkındalık

Dijital dönüşüm yolculuğunun ilk adımı, üretim süreçlerine ilişkin temel bir anlayış oluşturmaktır. ProManage Cloud’un IoT tabanlı gerçek zamanlı veri ve üretim durumu izleme özelliği, üreticilere operatör katılımı gerektirmeden operasyonları hakkında değerli bilgiler sağlar. Bu görünürlük düzeyi, işletmelerin verimsizlikleri tespit etmesini ve iyileştirme için zemin hazırlamasını sağlar.

Adım 2: Performans İyileştirme

İkinci adımda, operatörler ve teknisyenler dijital dönüşüm sürecine aktif olarak katılır. ProManage Cloud ile üreticiler, kayıplar ve temel nedenler konusunda şeffaflık kazanarak genel performansı iyileştirmelerini, sürekli iyileştirme kültürü oluşturmalarını ve genel ekipman verimliliğini (OEE) artırmalarını sağlar.

Adım 3: Operasyonel Yönetim – Yeni Nesil MES

Dijital dönüşüm yolculuğunun son adımı operasyonel yönetimdir. ProManage Cloud‘un yeni nesil üretim yönetim sistemi işlevselliği, ERP sistemleriyle entegre olarak gerçek zamanlı iş emri yönetimi, canlı makine planlaması ve kapsamlı üretim operasyonları yönetimi sağlar. Bu işlevsellik düzeyi, işletmeleri tercih edilen tedarik zinciri ortakları olarak konumlandırır ve operasyonel mükemmelliğe ulaşmalarını sağlar.

MES sistemi, üretim süreçlerine gerçek zamanlı şeffaflık, kontrol ve optimizasyon sağlayarak üretim operasyonlarına yeni bir görünüm kazandırmıştır. Bu avantajlardan bazıları, üretim organizasyonlarında daha iyi kalite kontrolü, artan çalışma süresi, kusursuz  envanter yönetimi ve kağıtsız atölye zeminleridir. Bunun yanında bulut bağlantısı, IIoT entegrasyonu, büyük veri analitiği, AI/ML ve AR/VR gibi yaklaşan teknolojiler MES’in geleceğini belirleyecektir. Bu teknolojilerin kullanımı, üreticiler için verimlilik, üretim ve rekabet avantajı boyutlarının ortaya çıkmasını sağlar.

Rekabetçi bir üretim ortamında hayatta kalmak için kuruluşlar MES‘i benimsemeli ve operasyonlarını iyileştirmek için kullanmalıdır. Üretim yürütme sisteminin bir üretim ortamında kullanılmasının daha fazla üretkenlik, daha yüksek ürün kalitesi, daha düşük maliyetler ve pazarda sürdürülebilir bir rekabet avantajı sağlaması muhtemeldir. Promanage Cloud olarak üretim tesisleriniz için sizlere yardımcı olmaktan her zaman mutluluk duyacağız.

2025 MES Trendleri

2025’te Üretim Yürütme Sistemlerinin (MES), Endüstri 4.0’daki gelişmeler ve artan operasyonel verimlilik ve sürdürülebilirlik gereksinimi nedeniyle birkaç önemli trend görmesi bekleniyor.

Gelişmiş Entegrasyon ile IoT ve Uç Bilişim: MES platformları, gerçek zamanlı veri toplama ve analizi sağlamak için IoT ve uç bilişim kullanarak üreticilerin üretim süreçlerini optimize etmelerini ve arıza sürelerini azaltmalarını sağlayacaktır.

Yapay Zeka ve Tahmine Dayalı Analitik: MES, kestirimci bakım, kalite yönetimi ve akıllı karar verme unsurlarında yapay zeka ve makine öğrenimi algoritmalarının ortaya çıkmasıyla modernize edilecek ve sonuçta verimliliğin artmasına ve maliyetlerin düşmesine yol açacaktır.

Bulut Tabanlı MES’in Benimsenmesi: Daha fazla şirket, özellikle de Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeler (KOBİ’ler) ölçeklenebilirlik, daha düşük başlangıç maliyetleri ve mevcut sistemlerle daha kolay entegrasyon sundukları için bulut tabanlı MES çözümlerine geçecektir.

Sürdürülebilirliğe Odaklanın: MES platformları, üreticilerin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmalarını ve yasal gerekliliklere uymalarını sağlamak için enerji tüketimi, atık ve emisyon izleme araçlarını giderek daha fazla içerecektir.

Dikey Çözüm Sistemleri: Özel MES çözümleri  otonom araç üretimi gibi izlenebilirlik, yönetmeliklere uyum ve serileştirme gibi özel ihtiyaçları karşılayarak otomotiv gibi sektörlerde büyümenin itici gücü olacaktır.

MES (Üretim Yürütme Sistemi) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

MES’in açılımı nedir?

MES, “Manufacturing Execution System” teriminin kısaltmasıdır. Türkçe karşılığı “Üretim Yürütme Sistemi” olarak kullanılabilir.

MES nedir ne işe yarar?

MES sistemleri üretim süreçlerini kontrol etmek, izlemek ve optimize etmek için kullanılan bir bilgi sistemidir. Bu yenilikçi sistem sayesinde üretim süreçlerindeki veriler toplanır, analiz edilir ve bu verilere dayanarak kararlar alınır. MES, genellikle üretim tesislerindeki operasyonel süreçleri daha verimli hale getirmek, üretim süreçlerini izlemek, takip etmek ve yönetmek amacıyla kullanılır.

MES işletmelere ne gibi avantajlar sağlar?

MES yazılımları üretim verimliliğini arttırırken, envanter yönetimi ve maliyet azaltma, kalite kontrol ve iyileştirme ve uyum ve izlenebilirlik konusunda önemli iyileştirmeler sağlarlar.

MES sistemi nasıl çalışır?

MES genel olarak üretim hatlarında prosesleri kontrol etmek, izlemek ve optimize etmek amacıyla tasarlanmış bir bilgi sistemi olarak çalışır.